بي‌بي‌سي:فرح به سرشاه قسم خورد

رسانه انگليسي اعلام كننده اسم رمز كودتا در 2 مرداد 1332، گزارشي نوستالژيك درباره فرار محمدرضا پهلوي و همسرش از ايران و پيروزي ناگزير انقلاب اسلامي منتشر كرد.
سايت بي بي سي در اين مطلب كه به قلم يكي از همكاران فراري روزنامه زنجيره اي شرق تهيه شده، هرچند ادعا مي كند قضاوت درباره محمدرضا پهلوي ميان خوب و بد نوسان دارد! اما در عين حال اذعان مي كند «اگرچه انقلاب ايران در سالي به وقوع پيوست كه بالاترين رقم تورم را در ميان سالهاي سلطنت پهلوي داشت اما آنچه ميليون ها ايراني انقلابي شعار مي دادند، رنگ و بوي اقتصادي نداشت. شعار نان، آزادي و برابري كه بيشتر از سوي نيروهاي چپ مسلح به ميان جمعيت انقلابي آمد به سرعت محو شد و جاي خود را به شعار برقرار باد حكومت اسلامي داد.»

بي بي سي با اشاره به روز فرار شاه و فرح از ايران مي نويسد: خدمه گريه مي كردند. فرح به رئيس تشريفات (كامبيز آتاباي) گفت «به سر اعليحضرت، برخواهيم گشت، شما همين جا بمانيد و همه چيز را حفظ كنيد.»
اولين كسي كه به اين جمله ها اعتمادي نداشت خود فرح بود. از همان پاييز سال 57 خدمه و كاركنان كاخ هر روز كمتر مي شدند، يا سيل انقلاب آنها را مي برد و يا از كاخ لرزان نياوران زودتر از شاه فرار كرده بودند. فرح مي دانست كه اين خروج مانند سال 1332 نيست و بازگشتي ندارد. شاه جوان سال كودتا، بختش بلند بود كه آمريكا و بريتانيا همدست شدند و در ميانه آشوب حزب توده و پاشيدن اتحاد محمد مصدق و ابوالقاسم كاشاني و دلسردي مردم بعد از سي ام تيرماه، دوباره به تاج و تخت بازگشت. اين بار اما آمريكايي ها هم مانده بودند كه با سيل بي وقفه و غيرمنتظره انقلاب ايران چه بايد كرد. كاخ سفيد با نظرات متضاد «زبيگنيو برژنسكي» مشاور امنيت ملي و «سايروس ونس» وزير خارجه به سرگيجه اي رسيده بود كه دست جيمي كارتر، رئيس جمهور را در هر تصميمي مي لرزاند.
نويسنده بي بي سي همچنين با اشاره به تظاهرات عاشوراي پيش از پيروزي انقلاب نوشت: پاييز سال 57 خورشيدي عملا تهران در دست انقلاب بود. تظاهراتهاي ميليوني تاسوعا و عاشوراي سال 57 كه خود شاه از فراز و با هلي كوپتر نظاره اش كرد، روح پهلوي دوم را كه بعدها معلوم شد از بيماري لاعلاج سرطان رنج مي برده، درهم كوبيد. اين پاشيدگي رواني البته در جان شاه انقلاب زده كه مرداد سال 59 درگذشت، به پايان نرسيد. خاندان پهلوي ميراث دار سرگيجه هايي بودند كه از شب فرار 26ديماه مانده بود، ليلا پهلوي ده سال پيش با خودكشي خود را رهانيد و عليرضا پهلوي يك ماه پيش راه خواهر رفت و به خودكشي تن داد. سلطنت پنجاه ساله پهلوي، يكساله بر باد رفت. شورش ديماه سال 56 از ميان طبقاتي كه بوركراسي پهلوي تا لحظه سقوط، شناختي از زير و بمشان نداشت، برخاست و به انقلاب رسيد.

بي بي سي اضافه مي كند: «بسياري از هواداران سلطنت پهلوي كه حالا به خاطره سر مي كنند، معتقدند كه شاه ايران بايد با شورش سال 57 قاطعانه برخورد مي كرد و از هيچ گونه خونريزي نمي هراسيد. اين تحليل البته به هيچ روي در روزهاي تاريخي سال 57 شدني نبود.»
خاطرنشان مي شود راديو بي بي سي در شب كودتاي 28 مرداد به جاي عبارت هميشگي «اكنون نيمه شب است» عبارت «اكنون دقيقا نيمه شب است» را پخش كرد و بعدها براساس اسناد منتشره معلوم شده كه طبق هماهنگي سازمان سيا و ام آي 6 انگليس، تكرار عبارت اخير به معناي دستور آغاز كودتا به كودتاچيان در ايران بوده است.

كيهان